کتاب عالم ذر نوشته صدري نيا، درباره اين بحث خوب نوشته است. قسمتهايي از آن از نظر مي گذرد: يكى از مهمترين مباحث مربوط به عالَم ذر، زمان و مكان تحقق آن است. براساس هريك از دو تفسير عمده‌اى كه در مورد چگونگى پيمان عالم ذر از سوى مفسران قرآن‌كريم در ذيل آي? 172 سور? اعراف مطرح شده است، زمان و مكان عالم ذر باديگرى تفاوت مى‌كند.طبق نظر اول اعم از اينكه عالم ذر مربوط به روح يا جسم انسانها تلقى شود، پس از خلقت حضرت آدم، همه فرزندان او كه قرار است تا پايان دنيا متولد شوند، به صورت ذرّات ريز و پراكنده، همچون مورچگان از پشت او برون آمده، مورد خطاب و سؤال الهى قرارگرفته، به ربوبيّت خدا اعتراف كرده و سپس همگى به صلب آدم بازگشته‌اند و بدين ترتيب عالم ذر از نظر زمانى و مكانى بر عالَم دنيا تقدم پيدا مى‌كند.براساس ديدگاه دوّم كه سرآمدترين مفسّر آن علامه طباطبايى است، عالم ذر نوعى تقدم بر دنيا دارد امّا اين تقدم ااماً تقدم زمانى نيست چرا كه عالَم ذر" نشأتى است كه به حسب زمان، هيچ انفكاك و جدايى از نشأت دنيوى ندارد، بلكه با آن و محيط به (بر) آن است و تقدمى كه بر آن دارد، مانند تقدم «كُن» بر «فيكون» است. "1صاحب تفسير الميزان در جاى ديگرى تأكيد مى‌كند كه" اخذ ميثاق در دنيا نبوده، بلكه قبل از دنيا بوده، هم‌چنان كه آيات «ذر» نيز بر آن دلالت دارد و مى‌فهماند كه خداى تعالى قبل از آنكه انسانها را به نشأة دنيا بياورد، پيمانهايى از ايشان بگرفت ". بدينسان طبق هردوى اين ديدگاهها عالم ذر بر دنيا تقدم دارد اعم از اينكه اين تقدم زمانى يا فرا زمانى باشد. ادامه مطلب. |